ინტერვიუ თეონა კომახიძესთან

 

  ესაუბრა დალი კალანდარიშვილი

დალი : სულ სიზმრებზე წერ და ამ კითხვით დავიწყებ, დავუჯეროთ თუ არა სიზმრებს?

თეო : ძველად სიზმარი ითვლებოდა ღმერთთან კონვერსაციის საშუალებად. მაგალითად  ღმერთი სიზმრის საშუალებით დაუკავშირდა აბრაამს, იაკობს , იოსებს. სიზმრით წინასწარმეტყველების ჯეროდა მრავალთ და მათ შორის არისტოტელეს, რომლის აზრითაც, სიზმარი აფრთხილებს ადამიანს, მოსალოდნელი დაავადების შესახებ, რომელსაც ის ფხიზელ მდგომარეობაში ვერ ამჩნევს.

ჩემი აზრით, სიზმარი ის არის, რაც არის და იმად უნდა მივიღოთ, რადაც გვევლინება. ჩვენ ვერ განვმარტავთ სიზმარს იმაზე მეტად, ვიდრე ის თავად განმარტავს საკუთარ თავს. როგორ უნდა დაეუფლო სიზმრის ფსიქიკას?  მისტიურობის გამო, მისი ახსნა შეუძლებელი მგონია. მე არ ვიცი რა არის სიზმარი და არც მინდა გავიგო, დაე იყოს ის “ხმა, სხვა სამყაროდან”, როგორც კარლ იუნგი მას შეაფასებდა, არ მადარდებს. სიზმრები მაჯადოებენ, მხიბლავენ მათი ფერადოვნებით, მაგრამ მათი არ მჯერა, თავს ვერ მოვისულელებ.  მე ისინი მჭირდება, რადგან სიზმრების გარეშე მოსაწყენია ძილი.

დალი : როგორია ქართველი ავტორების მიმართება სიზმართან შენი შეხედულებით?

თეო: მეცხრამეტე საუკუნის ქართულ ლიტერატურაში სიზმრით ძირითადად ოცნება გამოიხატება, ხოლო შემდგომ პერიოდში ავტორები ცდილობენ ირეალური დაუკავშირონ რეალურს.

მე ჩემი შემოქმედებით არ ვცდილობ არც ერთს, უბრალოდ სიზმრის დოკუმენტაციას ვახდენ. ან იქნებ, ძილსა და სიცხადეს შორის არსებულ მდგომარეობაში მყოფი ვწერ , რომელსაც  კონსტანტინე გამსახურდია „ორძილს“ უწოდებდა. “დიონისოს ღიმილი” მთლიანად სიზმარია.   როდესაც სავარსამიძე ჯოჯოხეთში ჩადის, არის დიადი, სიზმრისეული კადრი (ეს მომენტი დანტეს ღვთაებრივ კომედიის ინტერტექსტია). კონსტანტინეს თავის თითქმის ყველა რომანში აქვს სიზმარი რეპრეზენტირებული, როგორც რეალურიდან ირეალურში გარდამავალი ბილიკი, თუგინდ, საზღვარი.

რობაქიძის ტექსტებს ბავშვობაში ავღვიქვამდი როგორც სპირიტუალურ სეანსს. ამ წამს კონკრეტულად არ მახსენდება, ქონდათ თუ არა მის გმირებს სიზმრები, მაგრამ თავად მისი მოდერნისტული თხრობის სტილი, მჯერა რომ გაჯერებული იყო მრავალი სიზმრითა და ჩათლახური ექსპერიმენტით.

უახლეს ქართულ პროზას სამწუხაროდ არ ვიცნობ ისე კარგად, რომ ჯეროვნად შევაფასო ეს საკითხი. მახსენდება მხოლოდ გრეგორი ზამზას (ზაზა ბურჭულაძის ფსევდონიმია) რომანი, „სულთათანა“, რომელიც სავსეა აპოკალიფსური, მისტიური და სიგიჟემდე მშვენიერი სცენებით. ბურჭულაძე მიყვარს.

სიზმრებითაა რეგირებული ჩემი მეგობრების პოეზია და ვფიქრობ თითოეული მათგანი დიდებულია.

დალი : რომელია შენთვის ყველაზე ახლობელი ავტორი?

თეო : ახლა ასეთი ჩემი დაა, სკა ინდიგოთი. ის დიდი ავტორია და ყველაზე საინტერესო ადამიანია, მათ შორის ვისაც ვიცნობ. თუმცა ერთმანეთის მონაცვლეობით ჩემი უახლოესი ავტორები არიან ნიკა გეი, მარი ჩხაიძე, ზურა ნეფარიძე, ირაკლი ყოლბაია, მირკანი, ბელა შანავა და ირაკლი შარმიაშვილი.

დალი : ხარ თუ არა მოგზაური?

თეო : არ ვთვლი საჭიროდ იმის სახელდების აუცილებლობას, თუ ვინ ვარ. ამასთანავე,  შეუძლებელია ეს  ისე გააკეთო, რომ ყველა ოპერატორი განსაზღვრო. მოგზაურობა მიყვარს, ის ამდიდრებს ჩემს თვალსაწიერს და სამყაროს უფრო ნათელს ხდის. მაგრამ, არ შემიძლია გულწრფელად არ ვთქვა, რომ ასევე მასევდიანებს.

დალი :კიდევ სად აპირებ წასვლას?

თეო :ვფიქრობ მომდევნო გასვლა იორდანიაში მექნება, შემდეგ რუმინეთი ან პირიქით.

დალი : მარტო მოგზაურობა გირჩევნია?

თეო : კი.

დალი :დაგიწერია თუ არა პროზა?

თეო : კი, დამიწერია ჰორორ მოთხრობები.  ერთი მოთხრობა მქონდა, მანქანა ერქვა, რომელიც ადამიანის სისხლით და ხორცით იმართებოდა. მთავარი გმირს კი იმდენად უყვარდა გზა, რომ მას იქამდე გაყვა, სანამ მანქანამ არ შეჭამა. ვფიქრობ მაგ გმირის რეფერენტი თავად ვარ, რადგან თავადაც გავიღებდი მსხვერპლს, ოღონდ რამე მენახა. მაგალითად, წავიდოდი სხვა პლანეტაზე, თუნდაც მცოდნოდა, რომ უკან ვერ დავბრუნდებოდი.

დალი : და ბოლო კითხვა. რის გაღვიძებას ემსახურება ადამიანში ჰორორი და არის თუ არა ის შენთვის მშვენიერება?

თეო : ლამის დარწმუნებული ვარ, რომ საკუთარ თუ სხვის შიშებში ჩაღრავება – არის ექსისტენცი, რომლითაც მართულია ადამიანის ყველაზე მძლავრი ინტერესები. სტივენ კინგიც რაღაც მსგავსს გაიძახის, არ მიყვარს ეს ავტორი, თუმცა აქ ვეთანხმები. თვითძიება მშვენიერია, ამიტომ ის ვიზუალური ეიდეტიკა, რომელსაც პოეზია და პროზა ჰორორის სახით გვაწვდიან, ჩემთვის მშვენიერებაა.